Zrobiłeś test oddechowy. W końcu diagnoza – SIBO. Pełny nadziei wykupujesz przepisane przez lekarza antybiotyk, przechodzisz cały protokół i…. efektów brak. Objawy jak były, tak są nadal. Dlaczego? Dzisiaj pomówimy o biofilmach.
Myśląc o SIBO (przerost bakteryjny w jelicie cienkim) często mamy wizję pojedynczych komórek bakteryjnych, które beztrosko unoszą się w świetle jelita i uszkadzają organizm gospodarza.
W rzeczywistości sprawy malują się zgoła inaczej. Bakterie zazwyczaj (wraz z grzybami i pierwotniakami) tworzą skupiska, które otoczone są macierzą zbudowaną głównie z polimerów cukrów i białek, zwaną biofilmem. Wiemy to już od 1683, gdy Antoni van Leeuwenhoek opisał za pomocą prymitywnego mikroskopu biofilmy z własnych zębów. [1]
Uważa się, że około 99% bakterii w środowisku występuje w formie biofilmu a nie w formie planktonowej. [2]
Jak powstaje biofilm?
Powstawanie biofilmów jest złożonym procesem. Możemy wyróżnić 4 etapy.
Cały proces formowania bioflimu rozpoczyna się w momencie adhezji pojedynczych komórek mikroorganizmów do powierzchni (w naszym przypadku nabłonka jelitowego). Dzieje się to za sprawą słabych odwracalnych wiązań: hydrofobowych, elektrostatycznych czy siły grawitacyjnej.
W przypadku gdy komórki nie zostaną usunięte, zaczynają tworzyć nieodwracalne połączenia z podłożem za pomocą białek adhezyjnych. Bakterie produkują EPS – pozakomórkową substancję polisacharydową. A to uruchamia namnażanie i różnicowanie drobnoustrojów. Finalnym etapem biofilmu (kiedy już dojrzeje) jest odłączanie się pojedynczych komórek i przemieszczanie się ich wraz z krwią czy innymi płynami ustrojowymi, aby rozpocząć kolejny cykl biofilmu w innym miejscu.
![](https://kfdiet.pl/wp-content/uploads/2022/05/Biofilm-Lifecycle-Diagram.png)
Po co bakteriom biofilm?
Biofilm, jak złożona struktura mikroorganizmów, powstaje przede wszystkim, aby tworzyć barierę ochronną. I świetnie się sprawdza jako ochrona przed czynnikami fizycznymi i chemicznymi. A w przypadku biofilmów w organizmach żywych również przed działaniem układu immunologicznego gospodarza i antybiotyków.
W porównaniu z formami planktonowymi bakterie wzrastające w formie biofilmu cechuje zwiększona, nawet 1000-krotnie, oporność wobec antybiotyków
źródło
Uważa się, że ponad 80% infekcji u człowieka, jest wywoływane przez złożone biofilmy, a nie pojedyncze bakterie. [3] Prawdopodobnie biofilmy przyczyniają się do patogenezy wielu chorób, zwłaszcza przewlekłych infekcji.
Czy da się zbadać biofilm?
Niestety, diagnostyka biofilmów nie jest łatwa (szczególnie w przewodzie pokarmowym). Wiele czynników wpływa na to, że biofilmy nie są łatwe do wykrycia.
- Bakterie i inne mikroorganizmy w biofilmie są schowane w matrycy – dlatego wymazy często są negatywne. Próbki kału często nie zawierają bakterii biofilmu!
- Pobranie próbek do badań z przewodu pokarmowego jest trudne.
- Nawet jeżeli udałoby się pobrać próbkę biofilmu, bakterie te mogą nie być hodowlane – tzn. trudno byłoby stworzyć w laboratorium warunki takie jak panują w biofilmach w środowisku np. jelit
- Nie wszystkie biofilmy są złe – prawdopodobnie biofilmy odgrywają kluczową rolę w utrzymaniu prawidłowego stanu jelit (mikrobiom jelitowy).
Biofilm a SIBO
Nie udało mi się znaleźć badań łączących SIBO i biofilmy. Ze względu na dużą ilość pacjentów, którzy nie odpowiadają na klasyczne leczenie SIBO oraz szybko prezentują nawroty objawów, podejrzewa się, że biofilm w SIBO to realny problem. Szczególnie jest to przedmiotem dyskusji wśród lekarzy w USA, gdzie często empirycznie włącza się środki rozbijające biofilm.
Ciężko mówić o protokołach na rozbicie biofilmu przy leczeniu SIBO, bo takowe nie istnieją. Biofilmy to nadal wyzwanie dla medycyny i wciąż poszukiwane są substancje, które będą używane, aby w odpowiedni sposób radzić sobie z biofilmem w przewlekłych zapaleniach.
Można się spotkać z naturalnymi preparatami, które czasem są rzeczywiście wykorzystywane w leczeniu. Są to przede wszystkim:
- NAC
- kwas laurynowy
- cynamon
- nattokinaza oraz lumbrokinaza
- w USA również dostępny: Kirkman Biofilm Defense
Pamiętajcie, że mimo wszystko, suplementy diety, zioła powinno brać się pod opieką lekarza bądź specjalisty.
![Dietetyk online Kasia Frąckiewicz](https://kfdiet.pl/wp-content/uploads/2020/01/Podpis-Kasia.jpg)
![](https://kfdiet.pl/wp-content/uploads/2022/01/get-my-new-online-course-7-1024x536.png)
![](https://kfdiet.pl/wp-content/uploads/2020/08/74495231_1109014592630128_2848435165544316928_o-1024x1024.jpg)
Jestem absolwentką Gdańskiego Uniwersytetu Medycznego na kierunku ‚Dietetyka’. Należę do Polskiego Stowarzyszenia Dietetyków. Moim celem jest zmodyfikowanie Twoich nawyków i optymalizacja żywienia, aby przywrócić zdrowie jelit.