SIBO to nagromadzenie się bakterii w jelicie cienkim. Przerost dotyczy bakterii, które normalnie żyją w przewodzie pokarmowym, ale nadmiernie 'osiedliły się’ w miejscu, które nie jest dla nich przeznaczone. Jak poradzić sobie z SIBO? Jak leczyć SIBO?
Po prawidłowej diagnostyce i pozytywnej diagnozie SIBO przychodzi czas na jego leczenie. Do tego potrzebne jest zrozumienie, skąd SIBO się u nas wzięło. W poście o patofijzologii SIBO opisałam najczęściej występujące przyczyny przerostu bakteryjnego w jelicie cienkim. Niestety, SIBO lubi nawracać. Jeżeli tak jest w Twoim przypadku, koniecznie przeczytaj ten post!
SIBO – antybiotykoterapia
Leczeniem pierwszego wyboru dla większości gastroenterologów to antybiotykoterapia. Najczęściej stosowane antybiotyki to rifaksymina (nazwa handlowa Xifaxan) i neomycyna. Ich zaletą jest to, że są prawie całkowicie niewchłanialne, co oznacza, że działają miejscowo w jelitach, nie wywołując ogólnoustrojowych skutków ubocznych. Często stosowany jest także metronidazol, antybiotyk działający ogólnie. Ważne jest, aby protokół leczenia był dobrany do rodzaju występującego przerostu (SIBO lub IMO lub postać mieszana).
Na podstawie przeprowadzonych badań stosuje się kilka protokołów leczenia SIBO.
Rifaksymina
- 1600mg na dzień przez 10 dni – skuteczność 70-85% [1]
- 1650mg na dzień przez 14 dni [2]
- 1200mg na dzień przez 14 dni – skuteczność 87-94% [3]
- 1200mg na dzień przez 10 dni + 5g częściowo zhydrolizowanej gumy guar – skuteczność 87-91% [4]
Rifaksymina + neomycyna
- 1600mg na dzień rifaksyminy + 1000mg na dzień neomycyny przez 10 dni – skuteczność 87% [5]
Rifaksymina + metronidazol
- 1600mg na dzień rifaksyminy + 750mg na dzień metronidazolu przez 10 dni
Leczenie naturalne
Co ciekawe, istnieją też naturalne metody leczenia SIBO.
Rośliny wykształciły wiele mechanizmów obronnych przed patogenami. Część z nich wytwarza specjalne substancje o działaniu przeciwbakteryjnym i to właśnie możemy wykorzystać w leczeniu SIBO.
Stosując leczenie naturalne trzeba nastawić się na dłuższą batalię z SIBO, niż przy zastosowaniu antybiotyku. Często pacjenci wybierają zioła ze względu na łatwą dostępność – nie potrzeba recepty, czasem wychodzi taniej.
Należy skonsultować spożywanie naturalnych substancji z lekarzem – one też mogą wywołać efekty niepożądane!
W fitoterapii wykorzystywane są różne substancje, w różnych dawkach, w zależności od pacjenta, m.in.:
- berberyna,
- olejek z oregano,
- tymianek,
- allicyna (czosnek),
- neem,
- triphala,
- cynamon,
- imbir.
W niektórych krajach, np. w USA, są preparaty stanowiące gotową mieszankę ziół, np. FC-Cidal, Dysbiocide, Candibactin-AR.
A jak wygląda skuteczność naturalnych metod?
W jednym z badań porównano leczenie SIBO rifaksyminą i gotowymi preparatami ziołowymi. 104 pacjentów z nowo zdiagnozowanym SIBO podzielono na dwie grupy i zastosowano leczenie: w pierwszej grupie pacjenci otrzymali rifaksyminę w dawce 1200mg/dzień, a druga grupa 2 kapsułki dziennie następujących preparatów: FC-Cidal i Dysbiocide lub Candibactin-AR i Candibactin-BR. Po leczeniu wykonano powtórnie testy oddechowe w użyciem laktulozy. W pierwszej grupie (antybiotyk) pozytywnie na leczenie zareagowało 34,3% (kontrolny test oddechowy ujemny). W drugiej grupie zaś 45,9% [6].
Niestety, na rynku polskim brak gotowych mieszanek ziołowych (nie znalazłam).
Dieta elementarna
Dieta elementarna to dieta przeznaczenia medycznego. Składa się ze specjalnych produktów w postaci sproszkowanej lub płynnej. Ma różne zastosowanie – od niemowląt po osoby starsze, osoby hospitalizowane, niedożywione. Przede wszystkim składniki preparatów są łatwo przyswajalne dla organizmu, nie powodują dodatkowego obciążenia układu pokarmowego. Nie spożywa się dodatkowo żadnego stałego pokarmu.
W przypadku SIBO jest to alternatywna metoda leczenia w stosunku do antybiotykoterapii i fitoterapii. Ma dosyć sporą skuteczność – 80-84% [7].
Na rynku są gotowe preparaty, które można zastosować:
- Vivonex Plus,
- Neocate,
- Peptamen,
- EleCare.
Oprócz stosowania gotowych mieszanek można spróbować zrobić je samemu, ale jest to kosztowne i dosyć trudne. Tutaj więcej szczegółów.
Skuteczność diety elementarnej w leczeniu SIBO opiera się na założeniu, że składniki preparatu są szybko wchłaniane i pozostaje niewiele pożywki dla bakterii bytujących w jelicie cienkim – chociaż jest to dosyć uproszczone wyjaśnienie.
Inna hipteza zakłada działanie żółci na bakterie. Wydzielanie żółci w okresach między posiłkami stymuluje wędrujący kompleks miolektryczny (MMC) [8]. Żółć działa stymulująco na 3. fazę MMC – przypominam, że MMC to taka 'miotełka’, która sprząta nasze jelita. Niestety, zaburzenie motoryki i MMC jest częstą przyczyną SIBO. Dieta elementarna może powodować wzrost cholecystokininy odpowiedzialnej za skurcz pęcherzyka żółciowego, a co za tym idzie wydzielanie żółci [9].
Dietę elementarną stosuję się przez 2-3 tygodnie. Niestety, mimo wysokiej skuteczności ma dużo wad.
Po pierwsze, przez co najmniej 2 tygodnie spożywamy tylko i wyłącznie gotowe preparaty o płynnej konsystencji, które nie są za przyjemne w smaku. Nie możemy jeść żadnego stałego pokarmu. Zatem widzimy, że jest to rozwiązanie ekstremalnie wymagające. Może dodatkowo nastąpić obniżenie samopoczucia. Ponadto, to dosyć kosztowna kuracja.
Jeżeli decydujemy się na dietę elementarną, to pod okiem specjalisty (lekarza i dietetyka). Borykając się z SIBO, wielu pacjentów ma niedobory składników odżywczych ze względu na upośledzone wchłanianie. Dlatego należy uważać, aby tych niedoborów nie pogłębić.
Profilaktyka nawrotów
Tak jak napisałam na początku – SIBO lubi nawracać. Patrząc na skomplikowaną patogenezę SIBO nierzadko trzeba diagnozować się dalej i szukać przyczyny nawrotów. Z tego też względu leczenie musi zostać dobrane indywidualnie. Tak samo jak dietoterapia (o tym osobny wpis).
Zalecenia zapobiegające nawrotowi mogą obejmować:
- Stymulowanie kompleksu mioelektrycznego (MMC), który jest naturalnym mechanizmem 'sprzątającym’ jelita.
- Stosowanie odpowiedniej diety, najczęściej ograniczającej łatwo fermentujące węglowodany, przetworzoną żywność.
- W przypadku niedoboru HCl w żołądku zastosować odpowiednie leczenie.
- Terapia wisceralna.
- Leczenie chorób, które mogą korelować z wystąpieniem SIBO (np. cukrzyca).
Dr Pimentel, który specjalizuje się w badaniach nad IBS i SIBO, podkreśla szczególną rolę włączenia leków prokinetycznych, które będą stymulować MMC.
Warto też podkreślić, że u pacjentów borykających się z SIBO często występują zaburzenia wchłaniania i mogą wystąpić różne niedobory żywieniowe. Dlatego leczenie powinno również obejmować odżywienie organizmu.
Jestem absolwentką Gdańskiego Uniwersytetu Medycznego na kierunku ‚Dietetyka’. Należę do Polskiego Stowarzyszenia Dietetyków. Moim celem jest zmodyfikowanie Twoich nawyków i optymalizacja żywienia, aby przywrócić zdrowie jelit.
Nie widzę bibliografii?
Bibliografia jest w tekście (liczby w nawiasach).